Mục lục

Căn cứ pháp lý:

Bài viết này trình bày về phương thức xử lý và mức xử lý trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội dưới 18 tuổi.

Nguyên tắc chung xử lý hình sự người dưới 18 tuổi

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa đủ 18 tuổi phải căn cứ vào: độ tuổi, khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm (không chỉ căn cứ duy nhất vào độ tuổi mà truy cứu trách nhiệm hình sự).

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân của họ, tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.
Khi xét xử, Tòa án chỉ áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nếu xét thấy việc miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng một trong các biện pháp quy định tại Mục 2 hoặc việc áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng quy định tại Mục 3 Chương này không bảo đảm hiệu quả giáo dục, phòng ngừa.
Không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.
Tòa án chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội khi xét thấy các hình phạt và biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa.
Khi xử phạt tù có thời hạn, Tòa án cho người dưới 18 tuổi phạm tội được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội tương ứng và với thời hạn thích hợp ngắn nhất.
Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.
Án đã tuyên đối với người chưa đủ 16 tuổi phạm tội, thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.
Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải căn cứ vào độ tuổi, khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm.

Các hình thức xử lý trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi:

1. Không truy cứu trách nhiệm hình sự:

Tham khảo bài viết Quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự? Tội phạm rất nghiêm trọng là gì? Tội đặc biệt nghiêm trọng là gì?

2. Miễn trách nhiệm hình sự

Điều kiện:

Miễn trách nhiệm hình sự với điều kiện phải áp dụng các biện pháp giáo dục cần thiết đối với người phạm tội như: Khiển trách, hoà giải tại cộng đồng hoặc biện pháp giáo dục tại xã phường, thị trấn;
Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án chỉ quyết định miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng biện pháp khiển trách, hòa giải tại cộng đồng hoặc biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, nếu người dưới 18 tuổi phạm tội hoặc người đại diện hợp pháp của họ đồng ý với việc áp dụng một trong các biện pháp này.

Nguyên tắc:

Người dưới 18 tuổi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật này, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng một trong các biện pháp quy định tại Mục 2 Chương này:

a) Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, trừ tội phạm quy định tại các điều 134, 141, 171, 248, 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật này;

b) Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ luật này, trừ tội phạm quy định tại các điều 123, 134, 141, 142, 144, 150, 151, 168, 171, 248, 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật này;

c) Người dưới 18 tuổi là người đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án.

3. Truy cứu trách nhiệm hình sự

Các hình thức xử phạt : Cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc tù có thời hạn.

Truy cứu trách nhiệm hình sự với người dưới 18 tuổi là việc chỉ áp dụng một trong các biện pháp dưới đây sau khi đã xem xét đầy đủ nguyên tắc xử lý hành vi vi phạm pháp luật hình sự của người dưới 18 tuổi và các trường hợp có thể được miễn trách nhiệm hình sự nhưng đã không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự.

1. Cảnh cáo

2. Phạt tiền: Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng. Mức tiền phạt đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật quy định.

3. Cải tạo không giam giữ: Thời hạn cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.

– Hình phạt cải tạo không giam giữ được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng hoặc người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng.

– Khi áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, thì không khấu trừ thu nhập của người đó.

4. Tù có thời hạn.

– Tù có thời hạn với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định;

– Tù có thời hạn với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.

*Mức xử lý trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi được chia theo 02 mức tuổi:

– Từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi

– Từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi

Như vậy, người dưới 18 tuổi được luật quy định là người chưa đầy đủ năng lực hành vi dân sự nên tuỳ thuộc vào độ tuổi sẽ có cách xử lý cụ thể đối với hành vi vi phạm quy định pháp luật.

Người dưới 18 tuổi nếu phải chịu hình phạt tù thì không phải chịu mức tù chung thân, không phải chịu mức án tử hình.

Luật sư Tư vấn, bào chữa cho người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo trong vụ án hình sự

Chia sẻ bài viết này: